Photography to remember WW One

De dwars door Champagne lopende linie Vaudesincourt – Aubérive – Souain – Perthes les Hurlus – Massiges vormde in de oorlog sinds de Duitse terugtocht van de Marne ( Slag aan de Marne, 12 sept. 1914) een van de meest betwiste sectoren van de loopgravenoorlog, waar felle gevechten plaatsvonden.

De Duitsers rukten op met een snelheid van gemiddeld 30 km per dag, een tempo waardoor hun aanvoerlijnen almaar langer werden. De daaruit voortkomende logistieke problemen én de vermoeidheid van de troepen verminderden de Duitse gevechtskracht maar hun overwinningsroes dreef hen voort. Het Duitse 1e Leger van generaal von Kluck besloot van het oorspronkelijke plan (het von Schlieffenplan) af te wijken door niet westwaarts om Parijs te trekken, maar aan de oostkant van Parijs te blijven.

Het Franse dorpje Craonnelle lag tijdens de oorlog aan het einde van de Chemin-des-Dames (de weg van de dames). De Chemin des Dames is een weg gelegen in het noorden van Frankrijk, midden in de driehoek Soissons, Laon en Reims. De weg loopt grotendeels over een heuvelrug die enkele tientallen meters uitsteekt boven het omringende en zacht glooiende land.

Het Franse cimetière militaire van Auvelais, met haar prachtige Bretoense vuurtoren, herinnert ons er aan dat het Franse leger bij quasi alle grote veldslagen in België aanwezig was, en dat van augustus 1914 tot november 1918. Ook tijdens de 'kalmere' periodes bleef altijd een detachement Fransen aanwezig aan het Belgische front. Minstens 50.000 Franse militairen stierven of werden dodelijk verwond aan dit front.

De Stelling van Antwerpen was een militaire verdedigingsgordel rond Antwerpen bestaande uit twee ringen van forten. De fortengordel, die de stad moest beschermen tegen bombardementen en vrijwaren van bezetting, werd gebouwd tussen 1859 en 1914. Samen vormen ze een 95 km wijde ring rond Antwerpen.

Mijn herinneringen baseren zich vanuit een vervloekt lange verontrustende en chaotische tocht in de verkeerde richting. Gekenmerkt door uitgesproken onplezierige tijden en een heleboel moeilijk verteerbare geruchten. Kaarten hadden we niet, de enige uitgedeelde kaarten waren bedoeld voor een opmars en waren al vlug nutteloos.

Luitenant Maurice James Dease VC (28 september 1889 - 23 augustus 1914) was één van de eerste Britse officieren die sneuvelde. Samen met Sidney Godley waren zij de eerste Victoria Cross winnaars van deze oorlog. Dease kreeg deze hoogste Britse militaire onderscheiding postuum.

Links van ons hoorden we meermaals het bevel 'voorwaarts!' Wij moesten de mannen uit het bos, van waaruit zij op de vijand aan het schieten waren, voorwaarts jagen. Te midden deze stormloop naar de vijand toe, voelde ik plots een pijnscheut in mijn onderbuik, ik was geraakt, een kogel trof mij boven mijn linker lies.

Op 20- 21 augustus 1914 was Rossignol – Neufchateau de mars richting van afdelingen van het 4e Franse leger, onder hen de 3e koloniale divisie. De Fransen dachten de Duitsers veel noordelijker op hun invalsweg naar Brussel te vinden en zouden hen daar dan in hun flank kunnen aanvallen. Maar De feldgrauen waren al over de Semois en veel dichter dan gedacht, zelfs zeer dicht!

Toen Frankrijk in 1871 Elzas-Lotharingen aan Duitsland moest afstaan, schoof de Frans-Duitse grens een flink stuk naar het westen op. Lag die oorspronkelijk aan de Rijn, nu liep die over de toppen van de Vogezen. Grote steden als Metz en Thionville in het noorden, Straatsburg, Colmar en Mulhouse in het zuiden werden Duits. Maar ook kleinere steden als Thann kregen een ander landsbestuur. De fraaie grenspalen met de adelaar en het opschrift Deutsches Reich stonden echter nóg verderop in de richting Parijs! 

Op 16 augustus 1914 stelde de 1ste Belgische legerafdeling zich op in een boog rond de stad Tienen. De Belgische legerstaf wou beletten dat de Duitsers langs de Grote Gete en door Tienen zouden oprukken. De tweede gemengde brigade bezette de sector tussen de Leuvensesteenweg en Oplinter. Het 22ste Linieregiment verdedigde de stellingen van aan de Diestsesteenweg tot aan de hoogte van de Oplintersesteenweg op het grondgebied van Sint-Margriete-Houtem.

Na de Duitse inval, met de bedoeling om Frankrijk vanuit het noorden aan te vallen, bood het kleine Belgische leger hardnekkig weerstand. Maar de Duitse overmacht was te groot zelfs de hulp van het Franse leger kon daar niets aan veranderen. Om geen last te hebben van de Naamse forten wilden de Duitsers hier te Tamines op 19 en 20 augustus 1914 over de Samber trekken. Maar ze werden er twee dagen tegengehouden door de Fransen die aan de overkant van de rivier zaten.

15 Augustus 1914 ondanks het verweer van de Fransen was Dinant en haar citadel om 11u40 in Duitse handen. Om 12u 35 kreeg het Franse 8ste R.I.(infanterie regiment) de taak toegewezen om De Duitsers uit Dinant te verjagen. De aanval zou uitgevoerd worden met de steun van het 27e R.A.C. (veldartillerie) en elementen van het 73e R.I. . Het 1ste bataljon en twee compagnies van het 2e bataljon begaven zich naar Dinant.

Het Fort Chaudfontaine was één van de twaalf forten in de fortengordel opgericht voor de verdediging van de Belgische stad Luik in de late negentiende eeuw, dat gebeurde op initiatief van de generaal Henri Alexis Brialmont. Het fort werd gebouwd tussen 1888 en 1892, als een moderne betonnen infrastructuur, uitgerust met de nieuwste wapens van die tijd. Het fort was één van de zes kleine forten in gordel rond Luik.

Rond 15 uur werd de beschieting nog erger. Op het midden massief, boven de laatste dekking van het garnizoen vielen er 20 à 30 granaten per minuut. Ik was er toen van overtuigd dat de vijand weldra zijn voetvolk naar het fort zou laten oprukken. Ik waarschuwde dus dat men nog voor de avond of ten laatste 's anderdaags bij zonsopgang een stormloop mocht verwachten.

Toen op 4 augustus om 07.30 uur de Duitse inval bekend werd kreeg het 2de Lansiers, dat een verkenningsopdracht ter hoogte van de Oostelijke grens uitvoerde, het bevel om onmiddellijk hun alarmkantonnement te vervoegen. Het 1ste Eskadron onder bevel van Commandant Morisseaux ontplooide zich ter hoogte van Battice van waaruit ze verkenningspatrouilles moesten uitvoeren. De 21 jarige Antoine Fonck maakte deel uit van één van die patrouilles.  

Fort Loncin was een fort nabij het Belgische dorp Loncin. Het was een van de 12 forten van de ring van forten rond Luik. Het werd in 1888 naar plannen van generaal Henri Alexis Brialmont gebouwd. De forten werden opgetrokken uit ongewapend beton, aangemaakt met grote rolkeien uit de Ourthe. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog werden de forten van Luik als 'onneembaar' beschouwd.

Op deze plaats voerde de Duitse cavalerie, op 12 augustus 1914, hevige charges uit op de nabijgelegen boerderij de 'IJzerwinning'. Die hoeve was het centrum van de Belgische stelling en speelde een sleutelrol in de slag der Zilveren Helmen (slag van Halen). De Belgische militairen hadden er zich verschanst in de bijgebouwen en de struiken rond de hoeve.

Vele jaren hadden de West- Europeanen het afweergeschut van elkaar bestrijdende legers niet gehoord. De leiders van het volk, met hun arrogante ambitie, verzamelden macht en rijkdom. Ze konden haast niet wachten om hun lange, blanke zwaarden waarmee ze normaal de zwakkeren en armen bedreigden en die nu zaten te roesten in hun schede, boven te halen!

'Ralentis... tu arrives près de mon école!' ligt binnen het schootsveld van dit kanon.

Op de loop van het kanon staat in het Latijn: Ultima Ratio Regum ( vrij vertaald: DE LAATSTE HOOP VAN DE KONINGen) Deze leuze staat vandaag nog op het kenteken van de Belgische artillerie. Houwitser, kanon of mortier?